31
zware werkzaamheden, letterlijk op hun rug dragend
de vruchtbare grond naar zulke terrassen en valeien,
zorgvuldig werden zij gevormd door de natuurlijke
kracht, omheind met stenen, ononderbroken vechtend
tegen de erosie, overstromingen en het uitdrogen van
de grond.
De traditionele landbouw van de Kvarner eilanden
met zijn prestigieuze tak van veeteelt wordt nog
onderhouden, en hiermee de laaste populatie van één
van de meest bedreigde Europese vogels - de vaalgier.
Het specifieke voor deze Kvarner populatie van gieren
is, is dat zij hun nest op de hoge rotsen nabij, hoog
boven de zee bouwen. Rotsen en de kale rotsen van de
Kvarner eilanden en kust bewaren ook de endemische
flora en fauna – blauw Istrisch klokje, puntachtige
kust-Drypis spinosa, zeldzame varens vliegend hert,
kenmerkende grotplanten Dalmatische korenbloemen
als ook endemische insecten en slakken.
Van de andere kant, delen van de Kvarner eilanden laten
ook hun andere, groene en onaangetaste kant zien. Het
natuurreservaat, het bos Dundo op het eiland Rab, is
één van de mooiste en best beschermde natuurlijke
altijdgroene steeneikbossen in het Middellandse
Zeegebied is een bezoek waard. Gelijk aan haar zij de
ruime bosrijke delen van Tramuntane en Punta križa
op het eiland Cres, en het parkbos Čikat en Pod javori,
men schat dat zij ontstonden begin 19de eeuw, het
eiland Lošinj is wel het meest groene Kvarner- eiland.
De andere dragen deels een stempel van de mensenhand
die het gebied niet vernield heeft, maar juist door de
eeuwen heen zich veranderden in vreemde gebieden die
min of meer aannemelijk als woonplaats voor mensen
zijn, dan voor het leven van huisdieren en gecultiveerde
planten. Sommige diamanten verschuilen zich in de
nabijheid van een woongebied en soms zelf binnenin
een stadsdeel, waardoor het bijvoorbeeld estitisch
buitengewoon waardevol is, landschappelijk uniek,
een landschap met stapels stenen, droogmuren en
olijfbomen in de buurt van de stad Cres, of de vandaag
de dag helaas verlaten „kutijasti“ het gecultiveerde
landschap van droogmuren die de wijngaarden
omheinen rondom Punta. Dit soort voorbeelden van
waarden op onze eilanden vindt men er vele en men
dient hen alle, steeds opnieuw, te ontdekken.